سفر با رعایت نکات ایمنی بخیر
گزارش «ایران» درباره راهکارهای پیشگیری از خطرات ناشی از سفرهای نوروزی
سفر با رعایت نکات ایمنی بخیر
مهسا قوی‌قلب
خبرنگار
چند روز بیشتر تا پایان سال باقی نمانده است و خیلی‌ها از همین حالا آماده سفرهای نوروزی‌اند. آنچه بیش از هرچیز اهمیت دارد، حفظ سلامت و جان خود و همراهان، با رعایت مقررات راهنمایی و رانندگی و توجه به نکات مربوط به سلامت و ایمنی در سفر است.
بر اساس آمار، در نوروز 1402 روزانه به‌طور متوسط ۱۱۰ نفر در جادهها جان خود را بر اثر تصادف از دست دادند. در حالی که این عدد در نوروز ۱۴۰۱، تقریباً ۵۵ نفر بود. این آمار اعدادی نیستند که بر صفحه نقش می‌بندند، بلکه هر یک، فردی بودند با نقش‌هایی مؤثر در خانواده و جامعه. از دست رفتن جان هر فرد، پیامدهایی دارد و علاوه بر غم ناشی از فقدان، گاه مشکلاتی برای یک یا چند خانواده نیز ایجاد می‌کند که به آسانی قابل حل نیست. این در حالی است که خیلی از این اتفاقات با رعایت چند نکته ساده قابل پیشگیری است.
توجه به جلو و افزایش دقت و سرعت عمل از 30 کیلومتری ورودی شهرها
سرهنگ رابعه جوانبخت، رئیس اداره تصادفات پلیس راهور تهران بزرگ و کارشناس تصادفات می‌گوید: جنس تصادفاتی که در نوروز رخ می‌دهد، با سایر روزهای سال متفاوت است. وقتی علت تامه تصادفات بررسی می‌شود، پی می‌بریم که درصد بالایی از آمارها به بحث توجه نکردن به جلو بازمی‌گردد. این امر از آن دسته علت‌هایی است که رابطه مستقیمی با نحوه رانندگی، شرایط روحی و روانی، مهارت راننده و در کل مؤلفه‌های خطاهای انسانی دارد. متأسفانه می‌بینیم که در بسیاری از تصادفاتی که در نوروز اتفاق می‌افتد، راننده‌ها معمولاً به دو دسته تقسیم می‌شوند.
او در ادامه اضافه می‌کند: یک دسته مسافرانی هستند که از مسافت‌های دور مسیری را طی کرده‌اند و وارد شهر می‌شوند. معمولاً در 30 کیلومتری ورودی شهرها، رانندگان خسته هستند و با تصور اینکه دیگر به مقصد رسیده‌اند و بزودی می‌توانند استراحت کنند، خستگی بر ایشان مستولی می‌شود و تصادف رخ می‌دهد. اغلب راننده‌ها وقتی به مقصد نزدیک می‌شوند کم‌حوصله شده و با عجله یا خواب‌آلودگی رانندگی می‌کنند. خیلی از تصادفات مربوط به مبادی ورودی به تهران، با واژگونی همراه است. همچنین در این قبیل تصادفات به‌دلیل نبود آثار انعکاسی، شدت تصادف بسیار بالاست و برخوردها به یکباره انجام می‌شود. این آثار نشان می‌دهد که راننده بدون داشتن عکس‌العمل مناسب و حضور ذهن کافی در حال رانندگی بوده و دید کافی نسبت به جلو نداشته است.
در نزدیکی ورودی شهرها دقت عمل بیشتری لازم است
جوانبخت توصیه می‌کند: وقتی رانندگان مسیرهای طولانی را طی می‌کنند و احساس خستگی دارند، نباید فکر کنند که با دیده شدن چراغ‌های شهر به ورودی شهر مورد نظر نزدیک هستند و بزودی به مقصد می‌رسند. اتفاقاً در ورودی شهرها جنس ترافیک تغییر می‌کند. رانندگی بین‌شهری با رانندگی در داخل شهر خیلی متفاوت است. در جاده بین‌شهری سرعت‌ها معمولاً بالاست و هیچ عابری وجود ندارد یا موتورسیکلتی هم تردد نمی‌کند. این در حالی است که در داخل شهر بخصوص شهر بزرگی مانند تهران، تردد عابران پیاده و موتورسواران زیاد است و جنس فضا کاملاً تغییر پیدا می‌کند. مسافران دقت داشته باشند که قبل از ورود به شهرها درصورت خستگی حتماً استراحت داشته باشند و بعد وارد شهر شوند؛ در عین حال دقت داشته باشند که وقتی وارد شهر می‌شوند، دیگر معبر بزرگراه تمام شده است و دقت عمل بالاتری لازم است تا فضای مقابل خودرو را به‌صورت کامل رصد کنند چون هر لحظه امکان دارد، کودک یا سالمند یا موتورسیکلتی با فاصله نزدیک تردد کند و تصادف رخ دهد.
استفاده از دنده عقب ممنوع
این کارشناس تصادفات می‌افزاید: خیلی از مسافرانی که به شهرهای مختلف وارد می‌شوند، آشنایی کافی با مسیرها ندارند. در خود شهر تهران هم وقتی فرد یک بزرگراه یا یک خروجی را رد می‌کند، باید مسافتی طولانی را طی کند تا به مسیر اصلاح شده برسد. خواهش من از رانندگان این است که برای اصلاح مسیر به هیچ عنوان از دنده‌عقب در بزرگراه‌ها و معابر اصلی استفاده نکنند چرا که این حرکت بسیار خطرناک است و جزو تخلفات حادثه‌ساز محسوب می‌شود. این حرکت مخاطره‌آمیز را برخی از رانندگان به راحتی انجام می‌دهند، اما در بسیاری از کشورهای دنیا هنگامی که راننده‌ای اقدام به حرکت با دنده‌عقب در معابر بزرگراهی می‌کند، از او تست الکل می‌گیرند و معتقدند که آن راننده هوشیار نبوده و این چنین رفتاری را از خود نشان داده است.
اگر به هر ترتیبی تابلویی را ندیدید، هیچ وقت برای اصلاح مسیر خود در بزرگراه از دنده‌عقب استفاده نکنید. یکی از شدیدترین تصادفات به همین علت صورت می‌گیرد. چون دو نیروی مخالف هم با سرعت به هم برخورد می‌کنند و بیشترین خسارت هم به طرفین وارد می‌شود.
جوانبخت به رانندگانی که با مسیرها آشنا نیستند، توصیه می‌کند: بهتر است از برنامه‌های مسیریاب استفاده کرده و سعی کنید به جای نگاه کردن به گوشی یا تبلت، با صدای گوینده مسیر را دنبال کنید یا اگر کسی در کنار شما نشسته از او بخواهید مانند یک نقشه‌خوان شما را هدایت کند. این کار در پیشگیری از تصادفات مؤثر است.
کنترل فرمان را به دست شرایط محیطی نسپارید
نکته دیگر در خصوص تصادفات نوروزی بحث ساعت تصادفات است. جوانبخت، با اشاره به این نکته می‌گوید: خیلی از افراد در طول عید نوروز تا دیروقت میهمانی هستند و غذای چرب و سنگین هم استفاده می‌کنند که موجب کاهش خونرسانی به مغز می‌شود و بر سرعت فکر و عملکرد تأثیر می‌گذارد. با این شرایط اگر رانندگی کنند، خواب‌آلودگی تصمیم‌گیری راننده را با اختلال مواجه می‌سازد. تصادفات آخر شب نیز با واژگونی همراه است، زیرا در این زمان سرعت بالاست و وقت کمی برای عکس‌العمل باقی می‌ماند. در نوروز که معابر خلوت است، با سرعت مجاز و تعریف شده باید رانندگی کرد تا در هر لحظه امکان کنترل فرمان توسط راننده وجود داشته باشد و شرایط محیطی کنترل فرمان را در دست نگیرد.
وقوع تصادفات زنجیره‌ای با رعایت نکردن فاصله طولی
جوانبخت به موضوع مهم رعایت رابطه طولی با خودروهای جلویی اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد: در برخی شهرها ترافیک سبک است و رانندگان با فاصله‌های نزدیک رانندگی می‌کنند اما در شهرهای بزرگ و بزرگراه‌ها این گونه نباید باشد. رعایت نکردن فاصله طولی می‌تواند منجر به تصادفات زنجیره‌ای شود. در تمامی این قبیل تصادفات با ترمزگیری خودروی اول، خودروهای دیگر زمان کافی نداشته و نمی‌توانند قبل از برخورد، خودروی خود را متوقف کنند و این منجر به برخورد چندین وسیله و تصادفات زنجیره‌ای می‌شود. در جادهها و بزرگراه‌ها هرگز با بوق زدن، خودروهای جلویی را مجبور به پر کردن فاصله با خودروی بعدی نکنید چرا که همین فاصله سبب می‌شود هنگام نیاز به ترمز ناگهانی از وقوع تصادف پیشگیری شود.
جوانبخت با اشاره به علل تامه تصادفات، می‌گوید: یکی از علل تصادفات، استفاده از نوشیدنی‌های الکلی و غیرمجاز است. این علت جزء مواردی است که سبب می‌شود راننده به هیچ عنوان کنترلی روی رانندگی نداشته باشد و کنترل خودرو در اختیار او نباشد. معمولاً به واسطه سرعت بالا، وقوع تصادف جرحی و گاه فوتی در این قبیل تصادفات حتمی است.
مسافرت بدون معاینه فنی ممنوع
با اعلام ریاست پلیس راهور فراجا در ایام نوروز از تردد خودروهایی که معاینه فنی ندارند، جلوگیری می‌شود.
سید محمد مهدی میرزایی قمی، سرپرست ستاد معاینه فنی خودروهای تهران، در گفت‌و‌گو با «ایران» با تأکید بر اینکه لازم است شهروندان برای رعایت الزامات قانونی و همچنین اطمینان از سلامت فنی و ایمنی خودرو، پیش از سفر به مراکز معاینه فنی مراجعه کنند، می‌گوید: در مراکز معاینه فنی شهر تهران، علاوه بر انجام معاینه فنی و کنترل وضعیت ایمنی خودروها، از 15 اسفند ماه به مدت یک ماه میزهای خدمت برای پاسخگویی به سؤالات رانندگان و ارائه خدمات مشاوره فنی برای آماده‌سازی خودرو پیش از سفر، مستقر شده است.
وی بر این نکته تأکید می‌کند که داشتن معاینه فنی سالانه، شرط کافی برای حفظ شرایط ایمنی خودرو در یک بازه یک ساله نیست و توصیه می‌شود اگر یک ماه از انجام معاینه فنی خودرو می‌گذرد، پیش از سفرهای برون شهری، راکبین برای اطمینان از وضعیت سلامت ایمنی خودرو، مجدداً به مراکز معاینه فنی برای کنترل خودرو مراجعه کنند. مراجعه حداقل سالی یک بار، یک بحث قانونی برای ساماندهی وضعیت خودروها پس از تولید است که به‌صورت کلان برنامه‌ریزی شده، ولی لازم است پس از هر تعمیر اساسی در بخش‌های ایمنی یا پیش از سفر که ایمنی خودرو حائزاهمیت است به مراکز معاینه فنی مراجعه شود.
او می‌افزاید: برای انجام معاینه فنی خودروهایی که عازم سفر در ایام نوروز هستند، مراکز معاینه فنی آمادگی کامل دارند که در کمترین زمان به این خودروها خدمات ارائه دهند. امسال با توجه به اقداماتی که درخصوص افزایش خطوط معاینه فنی و ساعت کاری مراکز و مدیریت صف با انجام پذیرش اینترنتی انجام شده است، در هیچ کدام از مراکز صف نداریم و شهروندان در کمتر از نیم ساعت می‌توانند در صورت سلامت خودرو، معاینه فنی دریافت کنند. کنترل ایمنی خودرو پیش از سفر بسیار حائزاهمیت است. بخش عمده آزمون‌ها در مراکز معاینه فنی مربوط به کنترل سلامت ایمنی خودروها است.
به گفته سرپرست ستاد معاینه فنی خودروهای تهران، در یازده ماهه امسال، از حدود یک میلیون و 156 هزار دستگاه خودرو، در مراجعه نخست، این نقص‌ها مشاهده و برای دریافت برگه معاینه فنی، برطرف شده است: نقص مربوط به آلایندگی در 147 هزار دستگاه خودرو، عدم هم‌راستایی در 86 هزار دستگاه، مشکل کمک فنر در 39 هزار دستگاه، نقص در تست ترمز در 111 هزار دستگاه و نقص در وضعیت ظاهری در 173 هزار دستگاه خودرو.
در مجموع، 30 درصد از خودروها به علت نقص فنی موفق به اخذ معاینه فنی در مراجعه اول نشده‌اند و تعدادی از این خودروهای مردود دارای چند نقص بوده‌اند. این آمار نشان می‌دهد حدود 8 درصد از خودروهای مراجعه کننده به مراکز شهر تهران دارای نقص در سیستم ترمز به‌عنوان مهم‌ترین بخش در ایمنی خودرو بوده‌اند. این بدان معنی است که در صورت تعمیم این درصد به تمامی خودروهای مشمول معاینه فنی یعنی 3.7 میلیون دستگاه خودرو، در حدود 300 هزار خودرو نقص ترمز دارند؛ نقصی که می‌تواند عامل بروز تصادف و خسارات جانی و مالی غیرقابل جبرانی شود. بدون تردید انجام معاینه فنی دقیق خودروها پیش از سفر در مراکز معاینه فنی شهر تهران می‌تواند در کاهش تصادفات جاده‌ای مؤثر باشد.
